Τα Κύθηρα, ή αλλιώς Τσιρίγο είναι το νησί της θεάς Ουράνιας Αφροδίτης και του Έρωτα. Βρίσκονται στη Νότιο Ελλάδα μεταξύ της νότιας Πελοποννήσου και της Κρήτης. Είναι ορεινό νησί με πολλές κοιλάδες που καταλήγουν στη θάλασσα και σχηματίζουν μαγευτικές παραλίες. Έχουν έκταση περίπου 280 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η βλάστηση είναι πλούσια, κυρίως στα βόρεια και δυτικά τμήματα του νησιού. Το κλίμα είναι μεσογειακό, με αρκετή υγρασία και ισχυρούς ανέμους κυρίως το χειμώνα. Σε αρκετά σημεία του νησιού υπάρχουν πηγές που ρέουν όλο το χρόνο.
Τα Κύθηρα έχουν πληθυσμό τρεις χιλιάδες κατοίκους, τα χωριά στα οποία μένουν είναι πολλά και μικρά, διάσπαρτα σε όλη τη γεωγραφική τους έκταση. Το νησί διοικητικά είναι οργανωμένο σε ένα δήμο, μαζί με τα Αντικύθηρα και ανήκουν στην Νομαρχία Πειραιά.
Οι κάτοικοι ασχολούνται στον αγροτικό τομέα, το εμπόριο και τον τουρισμό. Τα κύρια αγροτικά προϊόντα είναι το λάδι και το φημισμένης ποιότητας μέλι. Τουριστικά το νησί βρίσκεται σε μεγάλη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια και συγκεντρώνει τα βλέμματα πολλών επισκεπτών αλλά και τουριστικών επιχειρήσεων.
Πολιτιστική κληρονομιά
Η πολιτιστική κληρονομιά των Κυθήρων είναι πλούσια αφού τόσοι λαοί πάτησαν στη γη τους. Τα μνημεία μαρτυρούν την ιστορία. Η αρχιτεκτονική του νησιού ακουμπάει στις τεχνοτροπίες και τα στοιχεία κυρίως των Ενετών, της Κρήτης και της Μάνης. Το Ιστορικό Αρχείο Κυθήρων, βρίσκεται σήμερα στο Κάστρο της πρωτεύουσας είναι το δεύτερο σημαντικό μετά την Κέρκυρα, αφού διατηρεί αρχεία από το 16ο αιώνα. Τα βυζαντινά μνημεία και τα αγγλικά κτίσματα κοσμούν κάθε πλαγιά, κάθε κορφή του νησιού. Οι αρχαιολόγοι με οργανωμένες ομάδες φέρνουν στο φως σημαντικά στοιχεία και τα ευρήματα μαρτυρούν ένδοξες εποχές. Ο μύθος της Αφροδίτης ζωντανεύει ανάμεσα σε ανθρώπους, πέτρα και θάλασσα.
Τα Κύθηρα είναι ένας ιδανικός τόπος στον οποίο βασιλεύει η μαγεία της φύσης και το πολιτιστικό στοιχείο την αναδεικνύει παρά την υποβαθμίζει. Οι επισκέπτες ερωτεύονται το νησί και εύκολα το οικειοποιούνται. Παρόλα αυτά η ιστορία για το νησί, μόλις έχει αρχίσει!
Οι Κυθήριοι
Ένας δραστήριος και δημιουργικός λαός. Οι Κυθήριοι κουβαλάνε μέσα τους την ιστορία που τόσους αιώνες γράφτηκε στο νησί από τη μείξη πολιτισμών και λαών. Κι όπου πηγαίνουν διαδίδουν τα δικά τους στοιχεία και υιοθετούν άλλα. Στη Σμύρνη, την Αλεξάνδρεια, την Αθήνα. Στην Αυστραλία και την Αμερική, σε κάθε γωνιά του κόσμου κράτησαν τις ρίζες τους ζωντανές και συνεχίζουν να γράφουν τις δικές τους σελίδες στην Ιστορία.
Η ιδιομορφία της νησιώτικης κοινωνίας έχει έντονα τα χαρακτηριστικά της επικοινωνίας αφού οι ναυτικοί είναι οι αγγελιοφόροι και κάθε λιμάνι είναι μια κυψέλη ζωής, πολιτισμού και δράσης. Το πέρασμα τόσων λαών από τα Κυθηρα άφησε πίσω του στοιχεία που υιοθετήθηκαν από τον εντόπιο πληθυσμό. Στη συνέχεια, η μετανάστευση των Κυθηρίων και η επικοινωνία της μητρόπολης νήσου με τα αστικά κέντρα όπου βρέθηκαν, άνοιξε νέους ορίζοντες και επένδυσε με καινούριες ιδέες και δεδομένα την κολτούρα τους. Ένα διαρκές «αλισβερίσι» που συνεχίζει και στη νέα «παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα» και δίνει προοπτικές για την παγκόσμια κοινότητα των Κυθηρίων, όπου κι αν βρίσκονται. Το διαδίκτυο εξάλλου υπηρετεί με ιδανικό τρόπο αυτή τη νέα εξέλιξη
Η γλώσσα, η έκφραση και η προφορά μαρτυρούν τις επιρροές της Δύσης και της Κρήτης. Το θρησκευτικό στοιχείο έντονο, μαζί με την παράδοση δηλώνουν ρητά τη σχέση των Κυθηρίων με το Βυζάντιο. Η τέχνη, το τραγούδι και ο χορός, ένα μείγμα της Κρήτης, της Επτανήσου, της Μάνης που συνδυάζονται με το ιδιαίτερο στοιχείο των Κυθήρων. Είναι οι ανοιχτοί άνθρωποι ενός νησιού. Είναι οι ταξιδευτές σε δύση και ανατολή. Που ανταλλάσσουν τη γνώση και την εμπειρία με τους λαούς. Οι Κυθήριοι έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Σε αυτό συνετέλεσε πολύ και η πολιτική των λαών που πέρασαν από τα Κυθηρα. Σήμερα οι κυθήριοι συνεχίζουν την πολιτιστική τους δραστηριότητα στο νησί, την Αθήνα και τα αστικά κέντρα του εξωτερικού. Σε αυτό βοηθά πολύ η τάση που τους διακρίνει στη συλλογικότητα και την από κοινού δράση. Γι αυτό και υπάρχουν πολλοί σύλλογοι και οργανώσεις που προβάλουν αυτούς τους σκοπούς με τον καλύτερο τρόπο.
Από την Ενετοκρατία και μετά τα ιστορικά στοιχεία δίνουν καθαρή εικόνα για τις προσωπικότητες των Κυθήρων. Οι Κυθήριοι διακρίνονται στις τέχνες, την πολιτική και το εμπόριο. Λόγω της ιστορικής σχέσης Επτανήσου και Ιταλίας, πολλοί Κυθήριοι έφυγαν και σπούδασαν στις ιταλικές πόλεις. Η δράση και το έργο τους απλώθηκε στα Επτάνησα και στην πρωτεύουσα Κέρκυρα, αλλά και στην Ιταλία. Ο Ιωσήφ Καλούτσης ήταν διανοούμενος, έζησε στη Βενετία, είχε νομικές γνώσεις, ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία και η πολιτική του δράση ήταν έντονη στην ελληνική κοινότητα της Βενετίας. Οι Γεώργιος Μόρμορης, Αντώνιος Φατσέας και Εμμανουήλ Στάης με σημαντικό συγγραφικό έργο, έζησαν το 19ο αιώνα, ανήκουν στην Επτανησιακή Σχολή. Ακόμη ο Τζόρτζιο Παουλίνι ανθρωπιστής, συγγραφέας που έζησε στην Ιταλία. Ο Λευκάδιος Χέρν(Koizumi Yakumo), με καταγωγή από τα Κυθηρα και τη Λευκάδα, είναι ο εθνικός ποιητής της Ιαπωνίας και έζησε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Ο Στρατηγός Πάνος Κορωναίος με δράση από το 1843 και μετά, διετέλεσε βουλευτής Κυθήρων, Αττικής και υπουργός Στρατιωτικών. Ο Παναγιώτης Τσιτσίλιας, βουλευτής με το κόμμα των φιλελευθέρων, ο Σπυρίδων Στάης βουλευτής με το κόμμα του Χαριλάου Τρικούπη και υπουργός Παιδείας. Ο ακαδημαϊκός Γρηγόριος Κασιμάτης κι ακόμη άλλοι νεότεροι. Ο βουλευτής Γρηγόρης Λ. Κασιμάτης με έντονη αντιστασιακή και αντιδικτατορική δράση. Ο Γιώργος Κασιματης, από τους πλέον διακεκριμένους καθηγητές της Νομικής Αθηνών, με τεράστιο συγγραφικό έργο. Ο ζωγράφος Γεώργιος Δρίζος, ο χαράκτης και λιθογράφος Βασίλειος Χάρος. Ο ζωγράφος και χαράκτης Μανώλης Χάρος. Όι φωτογράφοι Παναγιώτης Φατσέας και Μανώλης Σοφίος έχουν αφήσει ως ανεκτίμητη πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά το φωτογραφικό τους αρχείο. Σημαντική επίσης είναι η ποιητική συλλογή του Πάνου Φύλλη ενός εξαίρετου άνθρωπου που προσέφερε στην κυθηραϊκή λογοτεχνία. Γιατροί όπως ο Ιωάννης Στρατηγός, ο Εμμανουήλ Καλοκαιρινός και ο Παναγιώτης Βάρδας είναι γνωστοί διεθνώς.
Σήμερα μια μεγάλη κοινότητα πανεπιστημιακών, διανοουμένων και καλλιτεχνών έχει να επιδείξει ένα πλούσιο έργο, με δράσεις στη διάσωση του ιστορικού στοιχείου, τις έρευνες, τις μελέτες, τις καλλιτεχνικές εκφράσεις κ.α. Μια τόσο μεγάλη ομάδα ανθρώπων κρατά το προοδευτικό στοιχείο της ιστορίας ζωντανό και έχει όλη τη δύναμη να συνεχίσει μπροστά.
Οι κάτοικοι του νησιού βασίζονται οικονομικά στην αγροτική ζωή και τον τουρισμό, ενώ αρκετοί απασχολούνται στην παροχή υπηρεσιών, το εμπόριο και τους δημόσιους οργανισμούς. Οι Κυθήριοι της διασποράς έχουν διακριθεί στις νέες κοινωνίες και η οικονομική τους κατάσταση είναι πολύ καλή.
Η νέοι Κυθήριοι διακρίνονται για την ενεργητικότητά και την κοινωνική τους συμμετοχή. Πορεύονται στη νέα εποχή, σε ένα ανοιχτό και παγκόσμιο επίπεδο δημιουργίας. Το ποσοστό αυτών που σπουδάζουν είναι μεγάλο, ενώ διακρίνονται στις επιστήμες και στο επιχειρηματικό περιβάλλον.
Τέχνες
Οι Κυθήριοι ανέπτυξαν τις τέχνες και τις συνέδεσαν με την καθημερινή τους ζωή, την εργασία, τις κοινωνικές εκδηλώσεις, τα ήθη και έθιμα. Το Τσιρίγο έχει πλούσια παράδοση στη μουσική και το χορό. Αν και πολλά στοιχεία δηλώνουν έντονα τη συγγένεια με την κρητική και επτανησιακή μουσική, υπάρχει μια ξεχωριστή ιδιοτροπία στο τσιριγώτικο τραγούδι και το χορό. Πολύ ερωτικοί στοίχοι, ρομαντικές μελωδίες και χοροί που εκφράζουν χαρά, αγάπη, αδελφοσύνη. Στο Τσιρίγο χορεύονται ο συρτός, ο μπουρδάρης, ο μπάλλος, ο Αϊ Γιώργης (επτανησιακός), ευρωπαϊκοί όπως βαλς, φοξ, ταγκό, κρητικοί χοροί κ.α. Το λαούτο και το βιολί είναι τα βασικά όργανα της κυθηραϊκής μουσικής. Σήμερα η νέα γενιά προσπαθεί να κρατήσει ζωντανή τη μουσική και χορευτική παράδοση με τη διδασκαλία που παρέχεται από τα κυθηραϊκά σωματεία.
Την τέχνη της ζωγραφικής τη συναντάμε στις αγιογραφίες των βυζαντινών ναών και συνεχίζει ως τις μέρες μας με την παρουσία ζωγράφων όπως ο ζωγράφος Γεώργιος Δρίζος, ο χαράκτης και λιθογράφος Βασίλειος Χάρος και ο ζωγράφος και χαράκτης Μανώλης Χάρος. Η λογοτεχνία είναι επίσης χαρακτηριστική για τις επιρροές της από την Επτανησιακή και την Κρητική Σχολή. Στην εποχή του 19ου αιώνα διακρίνονται οι Ιωσήφ Καλούτσης, Γεώργιος Μόρμορης, Αντώνιος Φατσέας και Εμμανουήλ Στάης οι οποίοι βέβαια ξεπερνούν τα όρια των Κυθήρων και ανήκουν στην Επτανησιακή Σχολή. Ο κύριος εκφραστής της νεότερης κυθηραϊκής λογοτεχνίας είναι ο Πάνος Φύλλης με αφηγήματα, ρίμες και μαντινάδες. Ακόμη ο δημοδιδάσκαλος Ιωάννης Π. Κασιμάτης που κατέγραψε ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία της νεότερης εποχής και μετέφερε με αφηγηματικό τρόπο τα ήθη και έθιμα των Κυθήρων.
